سونامی چگونه به وجود می‌آید؟ | ویدیو
آب‌تاز، آبلرزه یا سونامی یکی از بلایای طبیعی است. سونامی به لرزش شدید آب دریا گفته می‌شود که در پی زمین‌لرزه‌های زیر دریا پدید می‌آید.
آبی که به لرزه درآمده به‌شکل موج‌های عظیم به کرانه‌ها رسیده و ویرانی به بار می‌آورَد. سونامی موقعی شروع می‌شود که حجم عظیمی از آب به‌سرعت مرتفع می‌شود. این حرکتِ سریع می‌تواند در نتیجه یک زلزله زیرآبی رخ دهد یا بر اثر لغزیدن صخره، یا یک انفجار آتشفشانی یا هر حادثه دیگری که انرژی زیادی دارد ایجاد شود.
همچنین برخلاف امواج معمولی، انرژی راننده سونامی نه روی سطح آب بلکه از میان آب حرکت می‌کند. ارتفاع سونامی معمولاً تا هنگامی که به کنار ساحل برسد بیش از یک متر نیست و معمولاً قابل تشخیص نیست. سونامی‌ها اغلب به صورت رشته‌های طغیان‌های قدرتمند و سریع آب و نه به صورت یک موج منفرد غول‌آسا ظاهر می‌شوند که به خصوص باعث تخریب ساحل می‌شود.
پنج تا 90 دقیقه پس از ضربه اولیه ممکن است امواج دیگری به دنبال آید. قطار موج سونامی، پس از حرکت به صورت رشته‌ای از امواج در فواصلی طولانی، خود را به ساحل می‌کوبد. این کلمه تسونامی نوشته می‌شود ولی سونامی خوانده می‌شود.
بسیاری از سونامی‌ها در کرانه‌های ژاپن رخ می‌دهند و از اینرو واژه ژاپنی Tsunami مربوط به این پدیده شده است و از این طریق به سایر زبان‌ها راه یافته‌است.
پس از سونامی‌ها معمولا گسل‌های بزرگی در بستر دریاها پدید می‌آیند. سرعت موج‌های آبلرزه‌ای گاه به بیش از 800 کیلومتر در ساعت می‌رسد. سونامی سال 1788 لیسبون (پرتغال) با موج‌هایی به بلندی حدود 18 متر به شهر هجوم برد و ساکنان آن شهر را در کام خود فروبرد. یکی از بزرگ‌ترین سونامی‌ها که در دسامبر سال 2004 میلادی در نزدیکی سوماترای اندونزی روی داد باعث ویرانی عظیم و کشته شدن پیرامون 100٬000 تن در جنوب آسیا شد.
